
Acne en op acne gelijkende huidafwijkingen

Acne erupties gaan altijd uit van de talgklier follikels. In de puberteit neemt de talgproductie, door een stijging van androgenen hormonen, toe. De toenemde talgproductie, het samenklontering en stagnatie van afgeschilferde huidcellen, leidt tot een gesloten comedoon (witte mee eter). Wanneer deze verstopping in aanraking komt met lucht, oxideert het talg en ontstaat er een gesloten comedoon (zwarte mee eter). Als er hierna geen ontstekingen optreden wordt dit klinische beeld 'acne comedonica' genoemd. Dit ziektebeeld komt klinisch overeen met 'acne venenata'. Hierbij worden ook vooral comedonen gezien. Deze zijn alleen het gevolg van expositie aan teer, mineralen oliën en/of vetten.
Advies: Huid niet scrubben, comedonen steriel uit reinigen of laten uit reinigen door een schoonheidsspecialiste of huid therapeute. Ook kan chemische peeling kan uitkomst bieden. Adviseren de huid niet te wassen met zeep (droogt uit, waardoor talg wordt gevormd). Tevens zijn ingrediënten adviezen omtrent cosmetica gebruik van belang.
Acne Comedonica

Wanneer de verstopte poriën (comedoon) veranderen in ontstekingen (papels en pustels) wordt gesproken van acne vulgaris. Deze ontstekingen ontstaan doordat het P. acnes bacterie. Dit bacterie beschadigd de follikelwand en trekt ontstekingscellen aan. Wanneer de druk van het talg en de verstopte huidcellen te hoog wordt, treedt de gehele inhoud het omliggende huid weefsel in. Hierdoor ontstaat een ontsteking. Wanneer er naast comedonen, papels en pustels, ook nog noduli (grote bulten) en/of cysten optreden spreekt men van 'acne conglobata'. Als er een acute verergering van de acne vulgaris optreedt die gepaard gaat met ernstig koorts , spierpijn en/of gewrichtspijn wordt dit acne fullimans genoemd.
Advies: Tijdelijk stoppen met zuivel en suiker om te kijken of dit de klachten doet verminderen. Tevens is het van belang om juiste cosmetica ingrediënten te gebruiken. De huid dient niet met zeep gewassen te worden (droogt uit, waardoor talg wordt gevormd). Verder kan benzoylperoxide kan uitkomst bieden. Ook een huid therapeutische behandeling kan goed helpen (uit reinigen, chemische peelings en/of licht -en lasertherapie, microneedling). Bij ernstige acne kan een dermatoloog bezoeken mogelijk effectiever zijn om te starten met lokale en/of orale antibiotica.
Acne vulgaris

Wanneer een persoon met lichte acne frequent aan de laesies zit (uitknijpen en krabben) wordt dit acne excorie genoemd. Hieraan is 'des jeunes filles' toegevoegd omdat de huidafwijking vaak bij jonge meisjes worden gezien.
Advies: Het belangrijkste is dat er niet meer aan de laesies wordt gekrabd. Een optie kan zijn handschoentjes dragen of aan de huid te wrijven wanneer de drang te groot is. Verder is het van belang om juiste cosmetica ingrediënten te gebruiken. Dit kan in combinatie met eventuele huidtherapeutische handelen (chemische peeling, lasertherapie en/of microneedling).
Acne Excoriee des jeunes filles

Bij deze vorm van acne wordt het klinisch beeld veroorzaakt door het zeer langdurig dragen van cosmetica. Het klinisch beeld is mild, waarbij zowel comedonen, papels en pustels zichtbaar zijn op het gebied waar de cosmetica gebruikt is. Meestal wordt deze vorm van acne daarom op het gezicht gezien.
Advies: Een tijdje stoppen met het gebruik maken van de cosmetica kan helpen. Vervolgens kan later worden overgegaan op huidvriendelijke (acne vriendelijke) producten door nauwkeurig naar de ingrediënten te kijken. Ook kan een huidtherapeut bezoeken hulp bieden (denkend aan chemische peelings). Tevens is het van belang om juiste cosmetica ingrediënten te gebruiken.
Acne cosmetica

Dit wordt ook wel clownsmond genoemd. De huidafwijking kenmerkt zich namelijk met pukkeltjes (papels) en puistjes (pustels) (puistjes) rondom de mond. Vooral op de kin en plooien die vanaf de neus naar de mond lopen. De directe huid rond de lippen blijven hierbij vaak gespaard. De huidafwijking wordt vooral gezien bij het langdurig smeren van derma corticosteroïden.
Advies: Geadviseerd kan worden om een huisarts/dermatoloog te bezoeken. Deze zal dan adviseren te stoppen met de dermatocorticosteroïden en lokale of orale antibiotica voorschrijven. Daarnaast kan ook geadviseerd worden te stoppen met het gebruik van cosmetica rondom de mond. Dit kan bij sommige mensen namelijk de uitlokkende factor zijn. Verder zijn adviezen m.b.t.. cosmetica ingrediënten van belang.
Dermatitis perioralis

Bij deze huidaandoening staat roodheid (erytheem) en teleangiëctasieën (verwijde vaatjes) op de voorgrond, met daarbij mogelijk ook pukkels (papels) en pustels (puistjes). Rosacea komt voornamelijk voor bij vrouwen, met een leeftijd tussen de 30 en 50 jaar. Hierbij spelen hormonen een rol. Daarnaast zijn er verschillende factoren die de aandoening kunnen triggeren, als: pittig eten, hete dranken, inspanning, menthol, parfum, peelings, scheerschuim, zeep, zonnebrand, alcohol, chocolade, soja, tomaten, zuivelproducten, azijn en/of medicatie (Capsaïcine, corticosteroïden, doxorubicine, interferon, nifedipine, rifampicine, vancomycine).
Advies: In eerste instantie dienen de uitlokkende factoren te worden vermeden. Ook dient de huid goed tegen de zon ingesmeerd te worden (min SPF 30). Tevens kan een groene camouflerende dagcrème helpen om de acne wat te maskeren. Tevens is het van belang om juiste cosmetica ingrediënten te gebruiken. Daarnaast kan een huid therapeut wellicht uitkomst bieden voor licht-lasertherapie en/of peelings. Naast de huidtherapeut zou een dermatoloog ook hulp kunnen bieden door een lokale antibiotica voor te schrijven, als Metronidazolcreme, Azelaïnezuur créme, Metronidazoltabletten of Tetracyclinetabletten of Tretinoïne (Vitamine A).
Rosacea acne

Deze vorm van acne wordt ook wel Acne Mallorca genoemd. Dit, omdat het acne veroorzaakt wordt door een samenspel van blootstelling aan de zon, een hoge luchtvochtigheid en het smeren van vette zonnebrandcrèmes die de huid afsluiten. Als gevolg hiervan ontstaat er pukkeltjes (papels) en puistjes (pustels) op de schouders, armen en de borst. Deze acne kan duidelijk worden onderscheiden van de rest, omdat deze vorm niet wordt gekenmerkt door mee-eters (comedonen).
Advies: In eerste instantie dienen de uitlokkende factoren vermeden te worden, als zonlicht, ruimtes/plekken met een hoge luchtvochtigheid, en het smeren van afsluitende crèmes. Beter kan er worden gekozen voor een acne gevoelige zonnebrand crème. Ook adviezen m.b.t. cosmetica ingrediënten kunnen uitkomst bieden.
Acne aestivalis
Benieuwd naar de acne richtlijn? Klik dan op het pictogram hiernaast!
Referenties
Tekst
Bruinsma, M., Jaspar, A.H.J., De Ruijter, W., Verhoeven, I.C.L., Verstappen, V., Van Vugt, S.F., Wiersma, T.J., Van der Zee, H. (2017). NHG-Standaard Acne (Derde herziening). Huisarts Wet, 60(4),164-170.
De groot, A.C. , Toonstra, J. , & Lorist, J.M. (2012) Dermatologie voor huidtherapeuten. Amsterdam: Boom Lemma uitgevers.
Van de Kerkhof, P.C.M., Boer, J.A., Borgonjen, R.J., Van Everdingen, J.J.E., Janssen, M.E.M., Kerzman, M, De Korte, J., & Leenarts, M.F.E. (2010). Richtlijn acneiforme dermatosen. Geraadpleegd op 25-02-2019, van van https://www.huidziekten.nl/richtlijnen/richtlijn-acneiforme-dermatosen-2010.pdf
Afbeeldingen
Mekkes, J.R. (n.d.) Zakboek huidziekten. Geraadpleegd op 25-02-2019, van https://www.huidziekten.nl/zakboek/alfabet/